معرفی کتاب « واژه های دخیل در قرآن مجید »

یامن له الدنیاوالأخره

قرآن که در فرهنگ تشیع با صفت « مجید » و در فرهنگ تسنن با صفت « کریم » معروف است، کتاب مقدس و آسمانی اسلام است و تعریف تفصیلی و علمی آن از این قرار است: وحی نامه ی اعجاز آمیز الهی که به زبان عربی، و عین الفاظ، توسط، فرشته ی امین وحی - جبرئیل - از جانب خداوند و از لوح محفوظ، بر قلب و زبان پیامبر اسلام (صلی الله علیه وآله و سلم)، هم اجمالاً‌ یکباره و هم تفضیلاً‌ در مدت بیست و سه سال، نازل شده،‌ و حضرت محمد (صلی الله علیه وآله و سلم) آن را جزء بر گروهی از اصحاب خود خوانده و کاتبان وحی ( از میان اصحاب ) آن را با نظارت مستقیم و مستمر حضرت (صلی الله علیه وآله و سلم) نوشته اند، و حافظان بسیار، هم از میان اصحاب، آن را حفظ و به تواتر نقل کرده اند و در عصر خود پیامبر (صلی الله علیه وآله و سلم) هم مکتوب بوده ولی مدون نبوده است، و در عصر عثمان با نظارت او، طیِّ چند سال، منتهی به حدود سال 28 هجری، مدون بین الدفتین، از سوره های فاتحه تا ناس، در 114 سوره، می گردد، و متن آن مقدس و متواتر و قطعی الصدور است و تلاوت آن مستحب مؤکد است.

فرشته ی مراقب پیامبر

یامن له الدنیاوالأخره

استاد مطهری در کتاب "وحی و نبوت" گفته اند عصمت پیامبر اختیاری است، یعنی چون به درجه ی بالای ایمان و یقین رسیده گناه نمی کند نه اینکه یک فرشته ای مانع گناه کردن او بشود.

اما استاد مطهری در کتاب "مسأله ی حجاب" خویش می گوید وقتی پیامبر کودک بود و در دوران کودکی با بچه ها در جایی ساختمانی را درست می کردند لباس هاشان را بالا گرفته بودند و آن وسایل را مثلاً آجر و خاک را توی دامن ریخته بودند. پیامبر می گوید انگار یک کسی دامن من را پایین کشید و نگذاشت که من آن را بالا بزنم. انگار یک مأمور غیبی، یک فرشته ی غیبی مواظب من بود. یا در خطبه ی قاصعه حضرت امام علی علیه السلام می فرماید که بعد از شیرخوارگی فرشته ای مراقب پیامبر بود.

این دو نقل قول از شهید مطهری به ظاهر با همدیگر هماهنگ نیستند، قول اول عصمت را اختیاری معرفی کرده و قول دوم گوئی فرشته ای از کودکی مواظب پیامبر بودند که به گناهی آلوده نشود. اشکالی که مطرح می شود این که قول دوم چه طور با عصمت اختیاری پیامبر سازگار است؟

بررسی برخی از جزئیات طرح شورای امامت

یامن له الدنیاوالأخره
 

نقش شورا در امامت (4)

جزئیاتی از طرح شورا

در ادامه ی بحث لازم است به برخی مصادر و منابع معتبر مراجعه کنیم - چنان که شیوه ما در تحقیق چنین است - تا شاید از میان شرح ها و حاشیه ها، به جزئیات حوادث و خصوصیات آن ها دست یابیم؛ چرا که اهل سنّت مسائل را به طور روشن و آشکار بازگو نمی کنند تا پس از گذشت قرن ها از آن قضایا، محدّثی یا تاریخ نگاری از برخی از گوشه های ناپیدای آن پرده بردارد و برخی از حقایق و اسرار آن را برای ما آشکار سازد.
روایتی را که نقل کردیم در صحیح بخاری آمده است؛ امّا نه در جای خودش؛ بلکه در بخشی نامناسب؛ یعنی در کتاب حدود، کتاب «کافرها و مرتدهایی که به جنگ بر می خیزند» در باب «رجم زن شوهرداری که از زنا باردار شده» آمده است.

نظریه شورا در امامت چه زمانی مطرح شد ؟

یامن له الدنیاوالأخره
 

نقش شورا در امامت (3)

اکنون باید دید سخن از شورا از چه زمانی پیدا شده و فکر آن از چه تاریخی و چرا مطرح گردیده است؟ زیرا در ابتدا حتی عمر نیز به این موضوع فکر نمی کرده است. او نه تنها مخالف این سخن؛ بلکه به انتخاب خلیفه توسط خلیفه قبلی معتقد بوده است که شواهد این مطلب نیز بسیار است.
از جمله این شواهد، سخن خود اوست که می گفت: «اگر ابوعبیده زنده بود به یقین او را سرپرست مردم قرار می دادم.»(1)
یا در سخن دیگری گفت: «اگر سالم مولی ابوحذیفه زنده بود حتماً او را سرپرست مردم می کردم.»(2) و یا در سخن دیگرش گفت: «اگر معاذ بن جبل زنده بود به طور حتم او را سرپرست مردم می کردم.»(3)
پس باید دید چه اتفاقی رخ داده و چه شده که فکر شورا به میان آمده و مطرح شده است؟
پرواضح است که مطرح شدن شورا علت و سببی داشته است. این علت و سبب را در روایتی که از صحیح بخاری (4) نقل خواهیم کرد می توان یافت.

بررسی امامت ابوبکر و عمر

یامن له الدنیاوالأخره

 نقش شورا در امامت (2)

امامت ابوبکر با تعیین شورا نبود

در اواخر ماه صفر سال یازدهم هجری رسول خدا صلی الله علیه و آله وفات یافت و کار خلافت و امامت به سمت آن کسی رفت که برایش سوق داده شد. مردم پس از پیامبر خدا صلی الله علیه و آله گروه گروه شده و اختلاف و جدایی میان امّت سر باز کرد.
رسول خدا صلی الله علیه و آله از دنیا رفت و در حالی که هنوز بدن شریفش بر زمین بود؛ عدّه ای از مهاجران و انصار متحیّر در منزل های خود بودند، عدّه ای نیز همراه امیر مؤمنان علی علیه السلام در کنار آن پیکر مطهّر بودند و گروهی از انصار در سقیفه دور هم جمع شدند و در اندک زمانی تعدادی از مهاجران نیز به آنان پیوستند و شد آن چه شد و ماجرا بر بیعت با ابوبکر پایان یافت؛ امّا هیچ کس مدّعی نبود و نشد که این بیعت از طریق شورا حاصل گشته است؛ زیرا که در سقیفه هیچ خبری از شورا و سخنی از آن در میان نبود؛ بلکه تنها فریاد بود و دشنام و شتم و مرافعه و کش مکش تا آن جا که نزدیک بود سعد بن عباده - که درازه کشیده بود - در زیر دست و پا بمیرد و یا کشته شود.

تعیین امام به دست کیست؟

یامن له الدنیاوالأخره

 نقش شورا در امامت (1)

اراده خدای سبحان در تعیین امام

هر چند که رسول خدا صلی الله علیه و آله از امامت امیرمؤمنان علی علیه السلام پیش از این عالم خبر داده است؛ هم چنین آن حضرت برای ما فرموده که به خواست و مشیّت پروردگار سبحان، امامت، وصایت و خلافت پس از او برای علی بن ابی طالب علیهما السلام معیّن و مشخص گردیده است. این تعیین در جهانی پیش از این جهان صورت گرفته است؛ و همان گونه که تعیین نبوّت و رسالت برای رسول خدا صلی الله علیه و آله نیز پیش از این جهان به انجام رسیده است.
این موضوع در حدیثی که به «حدیث نور» نامیده شده و در میان شیعه اهل سنّت مشهور و معروف است از رسول خدا صلی الله علیه و آله نقل شده است. متن این روایت نورانی بنا بر یکی از نقل های آن چنین است:

جد پیامبر حضرت اسحاق است؟

یامن له الدنیاوالأخره

سوال:

زیارتی از ناحیه مقدسه حضرت حجت (عجل الله تعالی فرجه شریف) وارد شده با این مضمون در رابطه با امام حسین علیه السلام که فرمودند: " السلام علی اسحق الذی جعل الله النبوة فی ذریته " آیا منظور از این فراز این است که پیامبر (صلی الله علیه واله وسلم) و ذریه ایشان اباعبدالله الحسین علیه السلام، از نسل حضرت اسحاق هستند؟

پاسخ:

بله درست است معنای جمله این است که:

" سلام بر اسحاق آن کسی که از نسل او نبوت را قراردادی ".