اصول معاشرت با مردم در نگرش پیامبر اکرم صلی الله علیه وآله

یامن له الدنیاوالأخره

اخلاق نیک اجتماعی، مظهر انسان خوب و مومن است. بنابراین اگر بخواهیم درباره اسلام و ایمان کسی قضاوت کنیم می‌بایست به رفتار و اخلاق اجتماعی او بنگریم. چنین شخصی هر چه در معاشرت با مردم اهل احسان و اکرام بیشتر و بهتر باشد، می‌توان درجه اسلام و ایمانش را برتر دانست.

---

اتمام مکارم اخلاقی، فلسفه بعثت پیامبر(صلی الله علیه و آله)

پیامبر (صلی الله و علیه وآله) در عبارتی کوتاه و زیبا درباره فلسفه و هدف بعثت خویش می‌فرماید: انما بعثت لاتمم مکارم الاخلاق؛ جز برای اتمام مکارم اخلاق برانگیخته نشده‌ام. (بحارالانوار، ج، 16 ص 210؛ کنزالعمال، ج 13، ص 151، ح 36472) بر پایه این حدیث، پیامبر (صلی الله و علیه وآله) نه تنها برای محاسن اخلاق، بلکه مکارم اخلاق مأموریت دارد و در مکارم اخلاق نیز مأموریت دارد تا آن را به اتمام برساند.

خداوند درباره مأموریت عملی پیامبر (صلی الله و علیه وآله) می‌فرماید: اوست آن کس که در میان بی ‌سوادان فرستاده‌ای از خودشان برانگیخت، تا آیات او را بر آنان بخواند و پاکشان گرداند و کتاب و حکمت به آن ها بیاموزد و آنان قطعاً پیش از آن در گمراهی آشکار بودند. (جمعه، آیه 2؛ و نیز نگاه کنید: بقره، آیه 129؛ آل عمران، آیه 164)

پس پیامبر (صلی الله و علیه وآله) مأموریت یافته که مردمان را تزکیه کرده و پاک گرداند و افزون بر نشان دادن راه، دستگیر آنان باشد و ناپاکی‌ ها و پلیدی‌ ها و نواقص و عیوب را از آنان بزداید و کمالات را در وجودشان جاری و ساری گرداند. لذا ایشان باید مکارم اخلاقی را که اوج رفتار نیک اخلاقی است در وجود پیروان جاری سازد و آنان را به تمامیت برساند.

 

اهل بیت علیهم السلام در کلام آیت الله بهجت(ره)

یامن له الدنیاوالأخره

وصیت حضرت زهرا علیهاالسّلام به این که شبانه دفن گردد

این که حضرت زهرا علیهاالسّلام بعد از آن همه مظلومیت، در حال احتضار وصیت نمود که شبانه دفن گردد،(بحار الانوار، ج 49، ص 192) کار عجیبی بود که نظیر کار پیغمبران علیهم السّلام است؛ زیرا کار کسی که نزاع کند و مغلوب شود و کشته و شهیده گردد و علیه او قضاوت بشود و آن همه بلاها را ببیند، و با این حال راهی را پیدا کند که خود را مثل غالب جلوه دهد و غالب بودن خود را به دیگران نشان دهد، به کار پیغمبران و اعجاز شباهت دارد، راهی که فکر بشر از فهم آن عاجز بود و آن این که وصیت نمود بدون تشییع شبانه دفن گردد.

پیامبری به رنگ خدا

یامن له الدنیاوالأخره

بار خدایا بر محمد صلوات فرست.... همچنان که به او گناهان را بخشیدی، عیب ها را پوشیدی و گرفتاری ها را برطرف نمودی.... و بر محمد صلوات فرست همچنان که به او بر بندگان رحم کردی، سرزمین ها را آباد نمودی، جبّاران را درهم کوبیدی و فرعون صفتان را نابود کردی.(1)

امیر بیان در سفارشی می فرماید: «به پیامبرت که پاکترین و طاهرترین مخلوق است تأسی کن....محبوبترین بندگان در نزد خدا کسی است که به پیامبرش تأسی کرده، از او پیروی کند».(2)

آنچه از رسول خدا - که صلوات خدا بر او و خاندانش باد - برای ما نقل شده است، آنقدر گسترده است که تمامی ابعاد زندگی فردی و اجتماعی ما را پوشش داده، الگوبرداری ما از آن جناب را کاری آسان نموده است. حضور پررنگ خدا در تمام ابعاد زندگی رسول الله صلی الله علیه و آله، فرهنگ سازی و هدایت جامعه و تلاش برای اصلاح کجی ها، سخت کوشی آن حضرت در اجرای دستورات الهی و قاطعیت در این راه، تواضع و مردم داری نبی مکرم و بالاخره زهد و دوری از دنیا از جمله مواردی است که ائمه علیهم السلام به عنوان رفتارهای همیشگی پیامبر خاتم معرفی کرده اند.

معرفی 2 گروه که هلاک شدند!

یامن له الدنیاوالأخره

رسول خدا صلى اللَّه علیه و آله فرمودند: درباره من دو گروه هلاک شدند:

1: پیروان افراطى، که مرا از حدّ بشرى بالا بردند. 2 دشمنان بى ‏انصاف، که پیامبرى مرا قبول ندارند و من از هر دو گروه بیزارم.

مَا کَانَ لِبَشَرٍ أَن یُوْتِیَهُ اللّهُ الْکِتَابَ وَالْحُکْمَ وَالنُّبُوَّةَ ثُمَّ یَقُولَ لِلنَّاسِ کُونُواْ عِبَادًا لِّی مِن دُونِ اللّهِ وَلَکِن کُونُواْ رَبَّانِیِّینَ بِمَا کُنتُمْ تُعَلِّمُونَ الْکِتَابَ وَبِمَا کُنتُمْ تَدْرُسُونَ (آل عمران ـ 79)

هیچ بشرى را نسزد که خدا به او کتاب و حکم و پیامبرى بدهد سپس او به مردم بگوید به جاى خدا بندگان من باشید بلکه [باید بگوید] به سبب آنکه کتاب [آسمانى] تعلیم مى ‏دادید و از آن رو که درس مى‏ خواندید علماى دین باشید.

نکات آیه:

امتیاز پیامبران بر دیگران آن است که هر قدر بر تعداد یاران و مقدار قدرتشان افزوده شود، مردم را بیشتر به بندگى خدا دعوت مى‏ کنند، و هرگز راه توحید را عوض نمى ‏کنند و تأکید و هشدارشان بیشتر مى ‏شود. امّا دعوت کننده‏ هاى سودجو، در ابتدا با قیافه‏اى مقدّس مآبانه و دلسوزانه کار را شروع مى‏ کنند، ولى پس از رسیدن به مسند قدرت، استبداد و خود محورى را پى‏ ریزى مى ‏نمایند.

در روایات آمده است که به بردگان خود، «عبدى» نگویید، بلکه «فتى» بگویید و بردگان نیز به مولاى خود «ربى» نگویند، بلکه «سیدى» بگویند. (تفسیر قرطبى)

اگر انبیاء نباید پرستش بشوند، حساب دیگران روشن است. اگر مواهب معنوى عامل عبودیّت نشود، حساب زرق و برق مادّى روشن است.

رسول خدا صلى اللَّه علیه و آله فرمودند: درباره من دو گروه هلاک شدند:

10 فرمان قرآنی در تربیت کودک

یامن له الدنیاوالأخره

اشاره:

---

روی سخن در نوشتار پیش رو، نخست، متوجه پدران و مادرانی است که در کار تربیت فرزندان دلبند خود به‌عنوان یک وظیفه ذاتی، نقش‌آفرینی می‌کنند. و آنگاه هر آن کو، تکلیف سترگ تربیت نسل‌های آینده جامعه را بر دوش دارد. پس از طرح یک مقدمه، بحث خود را در سه محور نخست، تعریف واژگانی، وانگهی مغایرت مفهومی تربیت با تزکیه و در نهایت و فرجام، به تبیین اصل بحث، یعنی آموزه‌ها و نسخه‌های سعادت‌بخش قرآن در باب تربیت کودک و نوجوان می‌پردازیم.

---

سوره ای برای دلداری پیامبر (صلی الله علیه و آله)

یامن له الدنیاوالأخره
مشرکان گفتند: پروردگار محمّد، او را رها کرده، و دشمن داشته، اگر راست مى گوید که مأموریت او از سوى خدا است، باید وحى به طور مرتب بر او نازل شود، در اینجا این سوره نازل گشت (و به سخنان آنها پاسخ گفت).

سوره «ضحی»،‌ در مکه و برای دلداری پیامبر اسلام (صلی الله علیه و آله) نازل شده است که برخی آیات آن در مورد گذشته پیامبر (صلی الله علیه و آله) است که باید چراغ راه آینده او باشد. تعابیر موجود در این آیات را نیز نمی ‌توان توهینی به حضرتشان بر شمرد.

سوره «الضحی»،‌ دارای یازده آیه می ‌باشد و در مکه بر پیامبر اسلام (صلی الله علیه و آله) نازل شده است.

درباره شأن نزول این سوره، روایات زیادى نقل شده که از همه روشن تر روایت زیر است:

«ابن عباس» مى گوید: پانزده روز گذشت، و وحى بر پیامبر(صلى الله علیه وآله) نازل نشد، مشرکان گفتند: پروردگار محمّد، او را رها کرده، و دشمن داشته، اگر راست مى گوید که مأموریت او از سوى خدا است، باید وحى به طور مرتب بر او نازل شود، در اینجا سوره فوق نازل گشت (و به سخنان آنها پاسخ گفت).

معرفی کتاب عصمت الانبیاء علیهم السلام

یامن له الدنیاوالأخره
فخر رازی در کتاب عصمة الانبیاء بر بطلان افسانه غرانیق آورده است: این داستان را بی دینان جعل کرده‌اند و در هیچ یک از کتاب‌های صحیح ما نقل نشده و آیات قرآن دلیل بر جعلی بودن این داستان می‌باشد.

کتاب گران بهای دیگری است از نوشته های امام فخر الدین رازی که به زبان عربی می باشد. در این کتاب نویسنده در پی آن است که به پاسخگویی شبهاتی بپردازد که راجع به عصمت انبیاء وارد شده چرا که در خصوص این مسأله از چهار جهت اختلاف وجود دارد:

اختلاف اول: به اعتقادات انبیاء در کفر و بدعت و تقیه و ... مربوط می شود.

اختلاف دوم: مربوط به عصمت آنها در احکام و شرائع خداوند است.

اختلاف سوم: راجع به عصمت آنها در فتوا دادن است.

اختلاف چهارم: در خصوص عصمت آنها در افعال و احوال است. به همین خاطر نویسنده در این کتاب از آیات قرآنی و قصص انبیاء استفاده کرده تا حجت و دلیل بر رد نظرات مخالفین بیاورد. ابتدا شبهات را مطرح و سپس جواب آنها را می آورد.