سیمای حکومت جهانی حضرت مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف در قرآن

یامن له الدنیاوالأخره

قرآن کریم در زمینه ظهور و قیام حضرت مهدى – مانند بسیارى از زمینه‏ هاى دیگر – بدون اینکه وارد جزئیات شود، به صورت کلى و اصولى بحث کرده است؛ یعنی از تشکیل حکومت عدل جهانى، و پیروزى کامل و نهائى صالحان در روى زمین سخن گفته است. این گونه آیات را مفسران اسلامى، به استناد مدارک حدیثى و تفسیرى، مربوط به حضرت مهدى و ظهور و قیام او دانسته اند. ما از مجموع آیات قرآنى که دانشمندان آنها را ناظر به این موضوع دانسته اند.(۱) و صراحت بیشترى دارند، جهت رعایت اختصار، سه آیه را مورد بررسى قرار مى‏ دهیم:
۱ – و«لقَدْ کَتَبْنا فِى الزّبُورِ مِنْ بَعْدِ الذّکْرِ أنّ الأرضَ یَرِثُها عِبادِىَ‏َ الصّالِحُونَ»؛(۲) (ما، در [کتاب] زبور پس از تورات نوشته ‏ایم که سرانجام، زمین را بندگان صالح من به ارث خواهند برد).

در توضیح معناى این آیه یاد آورى مى‏ کنیم که: «ذکر» در اصل به معناى هر چیزى است که مایه تذکر و یاد آورى باشد ولى در آیه یاد شده به کتاب آسمانى حضرت موسى(علیه السلام) یعنى «تورات» تفسیر گردیده است به قرینه اینکه قبل از زبور معرفى شده است.

طبق تفسیر دیگرى، «ذکر» اشاره به قرآن مجید است زیرا که در خود آیات قران این عنوان به قرآن گفته شده است: «إِنْ هُوَ إِلّا ذِکْرٌ لِلْعالَمین» (سوره تکویر، آیه ۲۷) بنابراین، کلمه «من بعد» به معناى «علاوه بر» بوده و معناى آیه چنین خواهد بود: ما، علاوه بر قرآن، در زبور نوشته ‏ایم که سرانجام، زمین را بندگان صالح من به ارث خواهند برد.(۳)
مرحوم شیخ مفید در آغاز فصل مربوط به حضرت مهدى – عجل الله تعالى فرجه -، به این آیه و آیه بعدى که نقل مى‏ کنیم، استناد کرده است.(۴)
در تفسیر این آیه از امام باقر(علیه السلام) نقل شده است که فرمود: این بندگان صالح، همان یاران مهدى در آخر الزمانند.(۵)
مفسر برجسته قرآن، مرحوم «طبرسى» در تفسیر آیه مزبور پس از نقل حدیث یاد شده مى ‏گوید:
حدیثى که شیعه و سنى از پیامبر اسلام(صلی الله علیه وآله) نقل کرده اند، بر این موضوع دلالت دارد: «اگر از عمر دنیا جز یک روز باقى نماند، خداوند آن روز را آن قدر طولانى مى‏ گرداند تا مردى صالح از خاندان مرا بر انگیزد و او جهان را پر از عدل و داد کند همان گونه که از ظلم و جور پر شده باشد».(۶)
اشاره قرآن به پیش گویى حکومت بندگان شایسته خداوند در روى زمین در کتاب تورات و زبور، نشان مى‏دهد که این موضوع از چنان اهمیتى برخوردار است که در کتب آسمانى پیامبران پیشین یکى پس از دیگرى مطرح مى‏شده است.
جالب توجه این است که عین این موضوع در کتاب «مزامیر داود» که امروز جز کتب عهد قدیم (تورات) است و مجموعه‏ اى از مناجات ها و نیایش ها و اندرزهاى داود پیامبر(علیه السلام) است، به تعبیرهاى گوناگون به چشم مى‏خورد.از جمله در مزمور ۳۷ مى‏خوانیم:
«… شریران منقطع می شوند، اما متوکلانِ به خداوند وارث زمین خواهند شد، و حال اندک است که شریر نیست مى‏ شود که هر چند مکانش را استفسار نمایى ناپیدا خواهد بود اما متواضعان وارث زمین شده از کثرت سلامتى متلذذ خواهند شد».
همچنین در همان مزمور چنین مى‏ خوانیم:
«… متبرکان (خداوند) وارث زمین خواهند شد، اما ملعونان وى منقطع خواهند شد».(۷)
۲ – «وَ نُریدُ أنْ نَمُنّ عَلَى الّذینَ اسْتُضْعِفُوا فِى الأرْضِ وَ نَجْعَلَهُمْ أئمًّه وَ نَجْعَلَهُمُ الْوارِثینَ»(۸)؛ (اراده کرده‏ایم که بر مستضعفان زمین نعمت بخشیم و آنان را پیشوایان و وارثان [زمین] قرار دهیم).
امیر مؤمنان(علیه السلام) پس از پیشگویى بازگشت و گرایش (مردم) جهان به سوى خاندان وحى، این آیه را تلاوت فرمود.(۹)
«محمد بن جعفر»، یکى از علویان، در زمان مأمون بر ضد خلافت عباسى قیام کرد. او مى‏گوید: روزى شرح گرفتاری ها و فشارهایى را که با آنها روبرو هستیم، براى مالک بن انس نقل کردم. او گفت: صبر کن تا تأویل آیه: «وَنُریدُ أنْ نَمُنّ عَلَى الّذین…» آشکار گردد.(۱۰)
۳ – «وَعَدَ اللهُ الّذینَ آمَنُوا مِنْکُمْ وَعَمِلُوا الصّالِحاتِ لَیَسْتَخْلِفَنّهُمْ فِى الأرْضِ کَمَا اسْتَخْلَفَ الّذینَ مِنْ قَبْلِهِمْ وَلَیُمَکّنَنّ لَهُمْ دینَهُمُ الّذِى ارْتَضى‏ لَهُمْ وَلیُبَدِلَنّهُمْ مِنْ بَعْدِ خَوفِهِمْ أَمْناً یَعْبُدُونَنى لایُشْرِکُونَ بِى شَیئاً…»(۱۱)؛ (خداوند به کسانى از شما که ایمان آورده و اعمال صالح انجام داده اند، وعده داده است که حتماً آنان را خلیفه روى زمین خواهد کرد، همان گونه که پیشینیان را خلافت روى زمین بخشید؛ و دین و آیینى را که خود براى آنان پسندیده استقرار خواهد بخشید و بیم و ترس آنان را به ایمنى و آرامش مبدّل خواهد ساخت [آن چنان که] مرا مى‏ پرستند و چیزى را براى من شریک قرار نمى‏ دهند..).
مرحوم «طبرسى» در تفسیر این آیه مى‏ گوید:
از خاندان پیامبر روایت شده است که این آیه درباره آل محمد(صلی الله علیه وآله) نازل شده است. «عیّاشى» از حضرت على بن الحسین(علیه السلام) روایت کرده است که این آیه را خواند و فرمود: به خدا سوگند آنان شیعیان ما خاندان پیامبر هستند. خداوند این کار را در حق آنان به دست مردى از ما به انجا مى‏ رساند و او مهدى این امت است. او همان کسى است که پیامبر(صلی الله علیه وآله) درباره او فرمود:
«اگر از عمر دنیا جز یک روز باقى نماند، خداوند آن روز را آن قدر طولانى مى‏ گرداند تا مردى از خاندان من حاکم جهان گردد. اسم او اسم من (محمد) است، او زمین را از عدل و داد پر مى‏ سازد همان گونه که از ظلم و جور پر شده باشد».
«طبرسى» مى‏ افزاید: این معنا در تفسیر آیه مزبور از امام باقر(علیه السلام) و امام صادق(علیه السلام) نیز روایت شده است.(۱۲)، (۱۳)

 

(1). حکیمى، محمد رضا، خورشید مغرب، تهران، دفتر نشر فرهنگ اسلامى، ۱۳۶۰ ه. ش، ص ۱۴۰ – ۱۵۱٫
(۲). سوره انبیأ، آیه ۱۰۶٫
(۳). آیت الله مکارم، ناصر، مهدى انقلابى بزرگ، چاپ دوم، قم، مطبوعاتى هدف، ص ۱۲۱ – ۱۲۲٫
(۴). الارشاد، قم، مکتبه بصیرتى،، ص ۳۴۶٫
(۵). طبرسى،، مجمع البیان، تهران، شرکه المعارف الاسلامیه، ۱۳۷۹ ه. ق، ج ۷، ص ۶۶٫
(۶). طبرسى، همان کتاب، ص ۶۷٫
(۷). تورات، ترجمه فارسى توسط «وِلهیَم کِلِن فسّیس اِکِسّى» به دستور مجمع مشهور «بِرِتِش فاین بَیهبَل سُسَیتى»، چاپ لندن، ۱۸۵۶ م، ص ۱۰۳۰٫
(۸). سوره قصص، آیه ۶٫
(۹). شرح نهج البلاغه، ابن ابى الحدید، ج ۱۹، ص ۲۹، حکمت ۲۰۵٫
(۱۰). ابو الفرج، مقاتل الطالبین، ص ۳۵۹٫
(۱۱). سوره نور، آیه ۵۵٫
(۱۲). مجمع البیان، ج ۷، ص ۱۵۲٫
(۱۳). گردآوری از کتاب: سیره پیشوایان، مهدی پیشوایی، موسسه امام صادق(علیه السلام)، قم، ۱۳۹۰ه.ش، ص ۷۱۲٫

منبع: سایت حضرت آیت الله العضمی مکارم شیرازی

http://besh.ir/