مسأله هجرت در اسلام

یامن له الدنیاوالأخره

یکی از موضوعاتی که در قرآن مجید به آن عنایت زیاد شده است و در فقه اسلامی جای مخصوص دارد مسئله هجرت است. هجرت در نظر اغلب ما صرفا یک حادثه تاریخی است که در صدر اسلام صورت گرفته است، همان هجرتی که پیامبر اکرم صلی الله علیه وآله با اصحابش از مکه به مدینه هجرت کردند و مبدأ تاریخ هجری شد و البته این، حادثه بزرگی است در تاریخ اسلام و ارزش تاریخی فوق العاده ای دارد ولی آیا هجرت صرفا یک حادثه تاریخ است و این همه که در قرآن از هجرت یاد شده است و مهاجرین در ردیف مجاهدین ذکر می شوند و مهاجرت پایه به پایه مجاهدت: «الذین آمنوا و هاجروا و جاهدوا»، آیا همه اینها ناظر به یک واقعه خاص است، حادثه ای مربوط به گذشته؟ و دیگر امروز و به طور کلی بعد از آن دوره هجرت در اسلام معنی و مفهوم ندارد؟ و یا هجرت هم مانند خود ایمان است، هجرت هم مانند جهاد است: «الذین آمنوا و هاجروا و جاهدوا» (بقره/آیه 218)؛ «کسانی که ایمان آورده اند و آنان که مهاجرت کرده اند و در راه خدا جهاد، نموده اند» و همانطوری که ایمان و جهاد اختصاص به صدر اسلام ندارند، هجرت هم اختصاص به صدر اسلام ندارد. هجرتی که در صدر اسلام صورت گرفت مانند جهاد های صدر اسلام است که یک مصداقی است از یک حکم در اسلام، این خودش سؤالی است.